Polski rynek pracy staje się coraz bardziej atrakcyjny dla kandydatów z zagranicy. Najchętniej, w poszukiwaniu zatrudnienia, przybywają do naszego kraju obywatele Ukrainy i Białorusi. Niestety, mimo uproszczonej procedury administracyjnej, zdarza się, że cudzoziemcy pracują “na czarno”. Rzadko jednak mamy do czynienia ze świadomym łamaniem przepisów.
Częściej nielegalne zatrudnienie cudzoziemców wynika z niewiedzy, niedopełnienia formalności lub niedopilnowania terminów. A konsekwencje tego mogą być bardzo bolesne. Jaka jest kara za nielegalne zatrudnienie cudzoziemca? Co zrobić, aby jej uniknąć? Odpowiadamy w dzisiejszym artykule.
Spis treści
- Nielegalne powierzenie pracy cudzoziemcowi — co to właściwie oznacza
- Kara za nielegalne zatrudnienie cudzoziemców — wysokość grzywny
- Kara za zatrudnianie na czarno obcokrajowców — nie tylko finansowa
- Kara za nielegalne zatrudnienie cudzoziemca — konsekwencje dla pracownika
- Nielegalne zatrudnianie cudzoziemców — podsumowanie
Nielegalne powierzenie pracy cudzoziemcowi — co to właściwie oznacza
Teoretycznie, każdy z nas rozumie, co oznacza nielegalne zatrudnienie cudzoziemca. Kary i definicja tego wykroczenia zostały jednak dokładnie opisane w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (art. 2 ust. 1 pkt 22a). Dowiadujemy się z niej, że za osobę, która wykonuje pracę nielegalnie, uznaje się cudzoziemca, który:
- nie posiada ważnej wizy lub innego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Polski (np. karty pobytu) lub przekroczony termin ruchu bezwizowego,
- uzyskał podstawę pobytu wykluczającą wykonywanie pracy (np. wizę wydaną w celu turystycznym),
- nie otrzymał odpowiedniego zezwolenia na pracę, jeśli cudzoziemiec nie jest zwolniony na podstawie przepisów szczególnych z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę,
- podjął pracę na innych warunkach lub na innym stanowisku niż określone w odpowiednim zezwoleniu na pracę lub zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę (z zastrzeżeniem wyjątków),
- pracuje bez zawarcia umowy o pracę albo umowy cywilnoprawnej w wymaganej formie (pisemnej).
Kara za nielegalne zatrudnienie cudzoziemców — wysokość grzywny
Warto wiedzieć, że 1 stycznia 2018 roku kara za zatrudnienie obcokrajowca bez zezwolenia lub oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi, zostały zaostrzone na mocy nowelizacji ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Obecnie maksymalna grzywna za nielegalne zatrudnienie cudzoziemca wynosi 30 000 zł, a minimalna — 1000 zł.
Wcześniej były to o wiele niższe kwoty — 5000 lub 10 000 zł. To, jaką karę finansową ostatecznie poniesie pracodawca, zależy od okoliczności oraz jego motywów. Przykładowo, jeśli zostanie udowodnione, że przedsiębiorca nakłaniał pracownika, by ten pracował nielegalnie, wykorzystując zależność służbową między nim a cudzoziemcem, musi liczyć się z karą w wysokości od 3 000 do nawet 30 000 zł.
Na stronie www.pip.gov.pl możemy przeczytać, że identyczna kara za nielegalne zatrudnienie obcokrajowca grozi także w przypadku:
- doprowadzenia innej osoby do powierzenia cudzoziemcowi nielegalnego wykonywania pracy – za pomocą wprowadzenia w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania (art. 120 ust. 5),
- żądania od obcokrajowca korzyści majątkowej w zamian za podjęcie działań zmierzających do uzyskania zezwolenia na pracę lub innego dokumentu uprawniającego do wykonywania pracy (w tym także oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, które może być stosowane w przypadku obywateli Ukrainy, Białorusi, Rosji, Mołdawii, Gruzji i Armenii) – art. 120 ust. 4.
Kary za niedopełnienie terminów
Jak zatrudnić cudzoziemca? Przede wszystkim należy pamiętać o tym, by powiadomić właściwy organ o rozpoczęciu pracy przez taką osobę, a także o wszelkich zmianach w zakresie pracy obcokrajowca. Doskonale wiemy, że wystarczy jedno przeoczenie, by zaczęły się problemy. Dlatego wspieramy przedsiębiorców w zakresie legalizacji zatrudnienia cudzoziemców.
Za niedopełnienie tych formalności, pracodawcy grozi bowiem kara od 100 do nawet 5000 zł. Co należy zrobić? Przedsiębiorca, który zatrudnia cudzoziemca, ma obowiązek pisemnie powiadomić wojewodę, który wydał zezwolenie na pracę obcokrajowca, o następujących okolicznościach:
- cudzoziemiec rozpoczął dozwoloną pracę o innym charakterze lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na okres łącznie nieprzekraczający 30 dni w roku kalendarzowym,
- nastąpiła zmiana siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy albo formy prawnej podmiotu powierzającego cudzoziemcowi wykonywanie pracy lub przejęcie zakładu pracy lub jego części przez innego pracodawcę,
- nastąpiło przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę;
- zmieniła się osoba reprezentująca pracodawcę zagranicznego, który delegował cudzoziemca do pracy na terytorium Polski,
- cudzoziemiec nie podjął pracy w okresie 3 miesięcy od początkowej daty ważności zezwolenia na pracę,
- cudzoziemiec przerwał pracę na okres przekraczający 3 miesiące,
- cudzoziemiec zakończył pracę wcześniej niż 3 miesiące przed upływem okresu ważności zezwolenia na pracę (art. 88 i ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy).
Na tym nie koniec. Po wpisaniu przez powiatowy urząd pracy oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń podmiot powierzający pracę (pracodawca) ma obowiązek pisemnie powiadomić ten urząd o tym, że:
- cudzoziemiec podjął pracę – do 7 dni od daty ważności oświadczenia,
- obcokrajowiec nie podjął pracy – w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy określonego w ewidencji oświadczeń.
Za brak informacji o podjęciu lub niepodjęciu pracy przez cudzoziemca, przedsiębiorcy grozi kara do 5000 zł.
Uwaga! Pracodawca lub cudzoziemiec mogą (ale nie muszą) powiadomić PUP-u o zakończeniu pracy, która była świadczona na podstawie oświadczenia.
Kara za zatrudnianie na czarno obcokrajowców — nie tylko finansowa
Pracodawca, który (świadomie lub nie) zatrudnił cudzoziemca “na czarno” musi liczyć się także z innymi sankcjami. Zostanie bowiem na niego nałożony obowiązek pokrycia kosztów związane z wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu nielegalnie zatrudnionych przez siebie cudzoziemców do powrotu (opuszczenia terytorium Polski), w przypadku, gdy decyzja ta podlega przymusowemu wykonaniu (art. 337 ust. 3 i 3a ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach).
Co gorsza, taki przedsiębiorca może już więcej nie uzyskać pozwolenia na pracę dla nowych cudzoziemców ani wpisu oświadczenia do ewidencji oświadczeń. Jest to wysoce prawdopodobne, jeśli pracodawca wcześniej:
- został prawomocnie ukarany za wykroczenie określone w art. 120 ust. 3-5 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tzw. kwalifikowane postaci wykroczeń),
- w ciągu 2 lat od uznania za winnego popełnienia czynu, o którym mowa w art. 120 ust. 1 tej ustawy (powierzenie cudzoziemcowi nielegalnego wykonywania pracy), został ponownie prawomocnie ukarany za podobne wykroczenie.
Kara za nielegalne zatrudnienie cudzoziemca — konsekwencje dla pracownika
Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że w przypadku nielegalnego zatrudnienia cudzoziemca, konsekwencje ponoszą obie strony. Pracownik również zostanie ukarany grzywną — od 20 zł do 5000 zł. Na tym jednak kłopoty cudzoziemca się nie kończą.
Może on bowiem zostać zobowiązany do powrotu (wyjazdu Polski) oraz otrzymać zakaz ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i innych państw obszaru Schengen – na okres od 1 roku do 3 lat (art. 318 i art. 319 pkt 2 ustawy o cudzoziemcach).
Nielegalne zatrudnianie cudzoziemców — podsumowanie
Jak widać, nawet jeśli pracodawca zatrudnia obcokrajowców na czarno, ale robi to nieświadomie, kara za zatrudnienie cudzoziemca bez zezwolenia jest nieunikniona. Co gorsza, grzywna wcale nie musi oznaczać końca kłopotów.
Wykroczenie to może bowiem uniemożliwić takiemu przedsiębiorcy uzyskanie pozwolenia na pracę dla obcokrajowca w w przyszłości lub zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. Warto zatem zaufać w tym zakresie ekspertom, którzy na co dzień zajmują się zatrudnianiem cudzoziemców.
Planujesz zatrudnić cudzoziemców do swojej firmy?
Sprawdź co jeszcze oferujemy w ramach usługi legalizacji zatrudnienia.
