Coraz większa liczba ofert pracy, rosnące wynagrodzenia i konkurencja na rynku pracy powoduje, że pracodawcy, częściej niż dotychczas, spotykają się z sytuacjami, kiedy pracownik porzuca pracę. Nagła, nieusprawiedliwiona i przedłużająca się nieobecność członka załogi wpływa negatywnie nie tylko na ciągłość procesów, ale stanowi także problem dla działu HR.
Jakie są konsekwencje porzucenia pracy przez pracownika? W jaki sposób zakończyć stosunek pracy? I do jakich organów należy zgłosić ten fakt w przypadku obcokrajowców?
Porzucenie pracy przez pracownika – konsekwencje dla pracodawcy
Okres wypowiedzenia określony w umowie zatrudnienia ma za zadanie ochronę praw podmiotów ją zawierających. Z jednej strony daje on pracownikowi czas na znalezienie nowego źródła dochodów w przypadku gdy pracodawca zdecydował się na zakończenie współpracy, z drugiej zaś zapewnia przedsiębiorstwu możliwość zalezienia zastępstwa czy przeorganizowania procesu, gdy pracownik decyduje się odejść z firmy.
Porzucenie pracy, a więc nagłe, nieprzewidziane, stałe i nieusprawiedliwiona zaprzestanie przez pracownika pracy, stanowi ciężkie naruszenia obowiązków pracowniczych. Jest też podstawą do zwolnienia dyscyplinarnego, a więc bez zachowania okresu wypowiedzenia. Jednak, aby pracodawca mógł zakończyć stosunek pracy z pracownikiem, który pracę porzucił musi spełnić szereg wymogów formalnych. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia musi spełniać określone kryteria.
Należą do nich:
- forma pisemna,
- określenie przyczyny uzasadniającej rozwiązanie,
- zawarcie w piśmie pouczenia o możliwości odwołania się do sądu pracy,
- „dyscyplinarkę” należy wręczyć nie później niż w ciągu 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okolicznościach uzasadniających rozwiązanie umowy,
- skuteczne złożenie, a więc dotarcie do pracownika.
Najczęstszym problemem, szczególnie w przypadku porzucenia pracy przez cudzoziemca, jest skuteczne dostarczenie wypowiedzenia do pracownika. Zwolnienie dyscyplinarne powinno być wysłane listem poleconym ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Dzięki temu pracodawca ma pewność, że pracownik, który porzucił pracę, otrzymał pismo i miał możliwość zapoznania się z jego treścią.
Jeśli jednak pracownik nie odebrał przesyłki, należy ją wysłać ponownie – w przypadku dwukrotnego nieodebrania przez pracownika awizowanej przesyłki zachodzi domniemanie, że miał on faktyczną możliwość zapoznania się z treścią dokumentu, a doręczenie uważa się za skuteczne.
Tryb ten stosowany jest także w przypadku cudzoziemców, którzy porzucili pracę. Pracodawca wysyła wypowiedzenie na ostatni znany adres do korespondencji wskazany przez pracownika zagranicznego. Należy przy tym zaznaczyć, że obowiązek poinformowania o zmianie tego adresu ciąży na pracowniku.
Porzucenie pracy przez cudzoziemca – obowiązek informacyjny
Porzucenie pracy przez obcokrajowca wiąże się także z dodatkowymi obowiązkami dla pracodawcy. Pracownik zagraniczny zatrudniony w Polsce w oparciu o zezwolenie na pracę może być zatrudniony wyłącznie u pracodawcy oraz na warunkach wskazanych w tym dokumencie.
Obcokrajowiec, który porzuci pracę z zamiarem podjęcia jej u innego podmiotu, musi być świadomy, że do legalizacji zatrudnienia niezbędne będzie wystąpienia o nowe zezwolenie lub, jeśli jest taka możliwość, o oświadczenie o powierzeniu pracy.
Co więcej, przedsiębiorca, który dotychczas zatrudniał cudzoziemca, ma obowiązek poinformowania Urzędu Wojewódzkiego o zakończeniu współpracy z obcokrajowcem – jeśli do porzucenia pracy doszło wcześniej niż 3 miesiące przed upływem ważności zezwolenia.
Jeśli pracownik zagraniczny zatrudniony był w oparciu o procedurę uproszczoną, a więc zarejestrowane oświadczenie o powierzeniu pracy, warto poinformować właściwy urząd pracy o zakończeniu przez cudzoziemca pracy. Można także zgłosić ten fakt Straży Granicznej.
Porzucenie pracy a wynagrodzenie
Porzucenie pracy przez pracownika pozbawia go prawa do wynagrodzenia za nieprzepracowane i nieusprawiedliwione dni. Pracodawca ma jednak obowiązek wypłacić pracownikowi wynagrodzenie proporcjonalne do przepracowanych dni, a także rozliczyć ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.
Należy także pamiętać, że niezwłocznie po zakończeniu stosunku pracy pracodawca musi wystawić i wysłać pracownikowi świadectwo pracy. Nierozliczenie się z mienia firmowego nie może być podstawą do wstrzymania wypłaty wynagrodzenia ani wydania świadectwa pracy.
Jakie są konsekwencje porzucenia pracy?
Konsekwencje porzucenia pracy dla pracownika mogą być dotkliwe. Przede wszystkim wpis o zwolnieniu dyscyplinarnym zostaje zamieszczony w świadectwie pracy i może być przeszkodą w rozwoju dalszej kariery zawodowej. Co więcej, zwolnienie z art. 52 Kodeksu Pracy (rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika) blokuje możliwość pobierania zasiłku dla bezrobotnych przez okres 6 miesięcy od daty zdarzenia.
Czasami pracodawcy decydują się także ubiegać o odszkodowanie od pracownika za wyrządzone szkody lub/i utracone korzyści w związku z porzuceniem przez niego pracy. W takim przypadku kieruje się postępowanie na drogę sądową, a kwoty odszkodowań, mogą być naprawdę wysokie.
